uitleg
Drogredenen uitleg
Iedereen gebruikt redeneringen om iets te onderbouwen of overtuigen. Maar soms lijkt een argument logisch, terwijl het dat niet is. Dat noemen we een drogreden, een denkfout of misleidend argument dat de discussie vertroebelt.
Het herkennen van drogredenen
Waarom herkennen belangrijk is
Door drogredenen te herkennen kun je misleiding beter doorzien en duidelijker reageren.
De meest voorkomende
We hebben de meeste voorkomende drogredenen onder elkaar gezet.
1. Ad hominem
Aanval op de persoon
“Wat weet jij er nou van, jij bent geen expert.”
Tip: Richt je op de inhoud, niet op de boodschapper.
2. Stroman
Vertekening van het standpunt
Je stelt het standpunt van de ander verkeerd voor om het makkelijker aan te vallen.
“Dus jij zegt dat we helemaal niets meer mogen eten?”
Tip: Vat het standpunt van de ander eerst eerlijk samen (steelman).
3. Overhaaste generalisatie
Je trekt een algemene conclusie op basis van te weinig voorbeelden.
“Ik ken één slechte ambtenaar, dus ze zijn allemaal lui.”
Tip: Vraag jezelf af: is dit echt representatief?
4. Cirkelredenering
Je gebruikt je conclusie als bewijs voor zichzelf.
“God bestaat, want het staat in de Bijbel, en de Bijbel is waar want het is Gods woord.”
Tip: Zoek onafhankelijk bewijs buiten de stelling zelf.
5. Vals dilemma
Doen alsof er maar twee opties zijn
Je presenteert een kwestie als zwart-wit terwijl er meer mogelijkheden zijn.
“Of je bent voor ons, of je bent tegen ons.”
Tip: Vraag of er misschien meer dan twee keuzes zijn.
6. Autoriteitsdrogreden
Je stelt dat iets waar is omdat een autoriteit het zegt.
“De professor zegt het, dus het zal wel kloppen.”
Tip: Controleer of de bron echt betrouwbaar én relevant is.
7. Hellend vlak
Je beweert dat één stap onvermijdelijk tot extreme gevolgen leidt.
“Als we dit toestaan, dan stort straks de hele maatschappij in.”
Tip: Vraag naar bewijs voor die onvermijdelijke keten.
8. Verkeerde oorzaak (post hoc)
Je denkt dat A B veroorzaakt omdat B na A komt.
“Sinds we zonnepanelen hebben, regent het meer.”
Tip: Onthoud: correlatie ≠ causaliteit.
Checklist
Hoe herken je een drogreden?
- Is het argument relevant voor de conclusie?
- Wordt er bewijs gegeven of alleen beweringen?
- Is de tegenpartij eerlijk samengevat?
- Wordt de persoon bekritiseerd in plaats van de inhoud?
- Is de bron betrouwbaar?
- Zijn oorzaak en gevolg echt aangetoond?
Wat kun je wel doen?