Een team is meer dan een groep mensen. Het samenbrengen van de mensen is nog niet genoeg om tot goede teamprestaties te komen. Het interessante is dat sommige teams heel succesvol zijn als team, andere juist als groep te werk blijven gaan of juist tegen de uitdagingen van teamwork aanlopen. Om te komen tot een echt team, gaat het in de basis om de individuen, het onderlinge vertrouwen en de gedeelde visie. En ook daarna, blijft het werken. Het is nooit af. Want een team worden is misschien makkelijker dan een team blijven.
Als we eens inzoomen op goede samenwerkingen, dienen we altijd terug te gaan naar de basis. Hier dient het fundament te zijn gelegd voor de gedeelde visie, de onderlinge afspraken, de rolverdelingen. Om hierover met elkaar in gesprek te kunnen gaan is het noodzakelijk om de veiligheid te borgen in de groep. De psychologische veiligheid. Iedereen zou de ruimte moeten krijgen en moeten voelen om zaken te uiten en bespreekbaar te maken.
Een team worden is makkelijker dan een team blijven.
Er spelen natuurlijk ook altijd zoveel onderliggende overtuigingen, verwachtingen en onzichtbare behoeften over en weer. Dit maakt het zo complex om individuen in een juiste teamdynamiek te krijgen, aangezien dit met alle zichtbare en heldere verwachtingen al een hele klus is. Laat staan met de onderliggende behoeften.
Nieuw onderzoek van Google toont nu aan dat een goed fundament voor een samenwerking dé sleutel is voor succes. Wat het vernieuwend maakt is dat we het vaak hebben gehad over de “wat” in organisaties. De rollen, taken, verantwoordelijkheden. Misschien zelfs de functienamen. Later werd al duidelijker dat we steeds meer moesten kijken naar de “wie”. De mensen achter de taak en de rol. Hier ontwikkelden organisaties zich door de juiste mix te maken in karakters, vaardigheden en achtergronden. Maar… Het schijnt geen verschil te maken.
Is er dan wellicht geen universele waarheid voor het succes van een team?
Wié er met elkaar samenwerken maakt dus veel minder uit dan we lang gedacht hebben. Het gaat erom hoe mensen in een team met elkaar samenwerken. Hoe de individuen met elkaar omgaan. Hierin speelt het vooral een grote rol dat ieder individu zich gehoord voelt en dat de veiligheid en de sociale basis in het team ‘klopt’ en gezamenlijk wordt erkend.
Het gaat dus niet om de posities, of het recht om mee te beslissen of de hoeveelheid van het werk. Het gaat er wel om dat er voldoende aandacht wordt besteed aan de relevantie van het werk. Ieder individu van het team zou moeten weten, geloven en voelen dat hun werk bijdraagt aan het grotere geheel. Teams moeten geloven dat hun werk belangrijk is. En als individu moet je dus geloven dat het betekenisvol is, ook voor jou persoonlijk.
We gaan van de ‘wat’ naar de ‘wie’ naar de ‘hoé’.
Om de juiste basis te creëren als team is er ook helderheid nodig over de visie, de doelstellingen en de gekaderde rollen binnen het team. Duidelijkheid hierover dient als fundering om op verder te bouwen. Dan kan er worden gewerkt aan een eigen teamcultuur. Zodra individuen elkaar kennen als de wat, de wie én weten hoé, is er ruimte voor psychologische veiligheid. Ieder lid van het team weet dat er op elkaar kan worden gerekend.
De psychologische veiligheid is hierin het allerbelangrijkste.
Zonder onderling vertrouwen, geen goede samenwerking. De meeste onderzoeken leggen psychologische veiligheid uit als concept dat je je veilig genoeg voelt om fouten te durven maken, risico’s durft te nemen. Jouw team zet je niet voor schut, lachen niet als je je uitspreekt en kijken niet vreemd op als je iets vraagt. Een omgeving waar je jezelf mag zijn, niet een negatieve bijnaam of stempel krijgt omdat je altijd kritisch bent of altijd veel enthousiaste ideeën oppert. Het draait dus om de onderlinge support aan elkaar.
Als je ervaart dat je jezelf mag zijn, mag afwijken, mag uitproberen, leidt dit tot een positieve manier van samenwerking. Talenten en vaardigheden kunnen worden aangevuld. Dat noemen we synergie. Dit voedt de veiligheid op de gehele werkvloer. Daarom vraagt het natuurlijk ook iets van het leiderschap. Om een cultuur te bouwen en psychologische veiligheid te creëren en te vergroten, is voorbeeldgedrag cruciaal. Leiders zouden altijd moeten laten zien dat het er echt wordt geluisterd naar elkaar, dat er rekening wordt gehouden met elkaars behoeften en ambities en dat het juist wordt aangemoedigd om je uit te spreken.
Het creëren van synergie en psychologische veiligheid start bij voorbeeldgedrag.
Samenvattend, of je er als team al bent of nog hard op weg bent naar veiligheid en synergie, het blijft altijd werken aan het onderlinge vertrouwen. Gezamenlijk bouwen aan een eigen teamcultuur staat of valt met goede communicatie, psychologische veiligheid en een heldere basis voor de rollen, visie en onderlinge afspraken. Het is nooit af. Blijf in gesprek. Blijf in verbinding.
Deze column is geschreven door Voorkans Expert Iris Gündel. Zij begeleidt vele cultuur- en verandertrajecten waarin teamontwikkeling centraal staat.
