Collectieve intelligentie verwijst naar het fenomeen waarbij een groep mensen samen slimmer is dan de individuele leden afzonderlijk, zelfs slimmer dan het slimste individu in die groep. Dit principe is sterk gerelateerd aan het concept ‘wisdom of crowds’, dat inhoudt dat grote groepen mensen onder de juiste omstandigheden betere beslissingen en inzichten kunnen bereiken dan enkelen alleen. Essentiële factoren voor collectieve intelligentie zijn onder meer diversiteit, onafhankelijkheid en het vermogen tot effectieve coördinatie binnen de groep.
Een van de bekendste voorbeelden van collectieve intelligentie komt van de Britse wetenschapper en statisticus Francis Galton. Op een landbouwbeurs in 1906 vroegen de organisatoren bezoekers om het gewicht van een os te raden. Honderden bezoekers deden mee, ieder vanuit zijn eigen perspectief en kennisniveau. Hoewel de afzonderlijke schattingen sterk verschilden, lag het gemiddelde van alle antwoorden opmerkelijk dicht bij het werkelijke gewicht. Dit onderzoek laat zien hoe strategische diversiteit in denken en achtergronden leidt tot een beter collectief oordeel. Strategische diversiteit verwijst naar verschillen in denkstijlen, perspectieven en cognitieve benaderingen binnen een groep, wat de totale intelligentie en het probleemoplossend vermogen aanzienlijk kan vergroten.
Strategische diversiteit helpt om spanningen en tegenstellingen in een team te overbruggen. Denk hierbij aan mensen die vooral op feiten en inhoud gericht zijn versus mensen die meer op relaties en mensgerichtheid letten, mensen die innovatie nastreven versus mensen die beheersing en efficiënte processen belangrijker vinden, en specialisten tegenover mensen die een breder totaalbeeld hanteren (holistische denkers). Het samenbrengen van deze uiteenlopende perspectieven verhoogt de collectieve intelligentie doordat er een breder scala aan inzichten en kennis beschikbaar komt. Dat leidt vervolgens tot betere, creatievere en duurzamere beslissingen (Broeckx, 2023)
Belangrijk daarbij is dat diversiteit alleen niet genoeg is. Alleen met een goede samenwerking en voldoende expertise binnen de groep kan collectieve intelligentie echt tot zijn recht komen. Groepen die zowel divers als deskundig zijn, blijken beter te functioneren bij het oplossen van complexe problemen en bij het maken van gewaagde keuzes (Deepler, 2024).
Strategische diversiteit is dus niet alleen een abstract begrip, maar vormt de sleutel tot succesvolle samenwerking. Door verschillende manieren van denken, verschillende achtergronden en inzichten samen te brengen, ontstaat er een rijkere basis voor besluitvorming. Dit zorgt ervoor dat teams niet vastlopen in één denkrichting, maar juist creatiever, flexibeler en innovatiever worden. In praktische samenwerking betekent dit dat het benutten van verschillen leidt tot sterkere, slimmere en duurzamere resultaten, waarbij de collectieve kracht groter is dan de som der delen. Zo helpt strategische diversiteit organisaties om complexe vraagstukken efficiënt op te lossen en toekomstbestendig te blijven.
